Örorkulífeyrir

• Sjóðfélagi þarf að hafa greitt í lífeyrissjóð í 24 mánuði til að eiga rétt á örorkulífeyri.
• Starfsgeta þarf að skerðast um að minnsta kosti 50% og það ástand hafa varað lengur en 6 mánuði.
• Einnig þarf viðkomandi að verða fyrir sannanlegu tekjutapi.

Sjóðfélagar eru hvattir til að hafa samband við ráðgjafa Birtu lífeyrissjóðs og kanna rétt sinn til örorkulífeyris.

Helstu atriði sem ráða upphæð örorkulífeyris eru

• áunnin réttindi, sem ráðast af iðgjöldum sem sjóðfélagi hefur greitt í sjóðinn.
• hlutfall skertrar starfsorku.
• framreikningur, sem áætlar framtíðar réttindaávinnslu sjóðfélaga.

Framreikningur hækkar mánaðarlegan örorkulífeyri þar sem hann tekur mið af þeim lífeyri sem hefði áunnist miðað við áframhaldandi greiðslur í lífeyrissjóðinn til 65 ára aldurs. Til að eiga rétt á framreikningi þurfa lágmarksiðgjöld að hafa verið greidd í sjóðinn árlega í að minnsta kosti þrjú af síðustu fjórum almanaksárum. Þá þarf viðkomandi einnig að hafa greitt til sjóðsins í að minnsta kosti 6 af síðustu 12 mánuðum áður en starfsorka skertist.

Til að eiga rétt til barnalífeyris þarf að hafa greitt til Birtu lífeyrissjóðs eða annars lífeyrissjóðs a.m.k. 24 af síðustu 36 mánuðum fyrir fráfall eða orkuskerðingu.

Já. Ef skert starfsorka varir lengur en 6 mánuði.

Örorkulífeyrir greiðist ekki fyrstu þrjá mánuði eftir að starfsorka skerðist. Þá getur verið gott að kanna rétt til veikindalauna frá launagreiðanda sem og rétt í sjúkrasjóði stéttarfélags. Greiðslum er haldið áfram á meðan tekjur viðkomandi eru lægri áður en starfsorka skertist en falla niður þegar viðkomandi nær heilsu á ný.

Við hvetjum sjóðfélaga til að hafa samband við ráðgjafa Birtu lífeyrissjóðs til að kanna rétt sinn til örorkulífeyris.

• Réttur til örorkulífeyris fellur niður þegar taka eftirlauna hefst.
• Réttur til örorkulífeyris fellur niður fari örorkuhlutfall niður fyrir 50%. Hið sama gildir ef tekjur eftir að starfsorka skerðist eru hærri en voru áður en starfsorkan skertist.

Tvennt kemur til greina sem ástæða fyrir lækkun örorkulífeyris:

1. Örorkulífeyri er eingöngu ætlað að bæta tekjutap vegna örorku. Núverandi tekjur geta því skert lífeyrinn og er það algengasta ástæða lækkunar.
2. Örorkulífeyrir getur lækkað eða fallið niður öðlist sjóðfélagi starfsorku á ný að fullu eða að hluta, t.d. ef örorkuhlutfall lækkar úr 100% í 75%, lækkar lífeyrir í hlutfalli við það. Á sama hátt er örorkulífeyrir hækkaður, skerðist starfsorka til muna frá því að hún var áður metin.

Við hvetjum sjóðfélaga til að hafa samband við ráðgjafa Birtu lífeyrissjóðs og kanna ástæður lækkunar.

Sjóðsstjórn metur hve lengi réttur er til örorkulífeyris, að fengnu áliti trúnaðarlæknis.

• Ef um tímabundna örorku er að ræða falla greiðslur niður að þeim tíma liðnum, nema skilað sé nýju vottorði sem sýnir áframhaldandi örorku.
• Meti trúnaðarlæknir örorkuna varanlega er örorkulífeyrir greiddur til 67 ára aldurs. Eftir það taka eftirlaun við.

Nauðsynlegt er að umsókn fylgi:

• Ítarlegt læknisvottorð. Vottorðið má ekki vera eldra en 3ja mánaða.
• Fæðingarvottorð frá Þjóðskrá vegna barna (yngri en 18 ára) sem ekki eru búsett hjá sjóðfélaga, sé réttur til barnalífeyris til staðar.

Mikilvægt er að umsækjendur gefi réttar upplýsingar um tekjur sínar því tekið er tillit til þeirra við útreikning örorkulífeyris. Reynist tekjur vera hærri en upplýsingar frá umsækjanda hafa gefið til kynna, og reiknað var með, kemur til skerðingar eftir á.

Athygli er vakin á því að umsóknir sem berast verða teknar fyrir af þverfaglegu teymi hjá VIRK sem ákveður hvort reyna eigi starfsendurhæfingu.

Umsækjandi mun fá bréf frá sjóðnum þar sem hann verður boðaður í viðtal og skoðun hjá trúnaðarlækni sjóðsins. Að því loknu mun trúnaðarlæknirinn leggja fram mat á orkutapi umsækjanda.

Að lokinni afgreiðslu sjóðsins verður niðurstaðan send bréflega til umsækjanda. Það getur tekið 2-3 mánuði frá því umsókn berst sjóðnum með öllum gögnum þar til greiðslur fara að berast.

Við úrskurð örorkulífeyris gilda samþykktir sjóðsins.

• Fyrstu þrjú árin miðast mat á orkutapi við skerta getu sjóðfélagans til að gegna því starfi sem hann hefur gegnt og tengist aðild hans að sjóðnum.
• Að þremur árum liðnum er örorka hans metin að nýju og miðast þá örorkumat við skerta getu sjóðfélagans til almennra starfa.

• Sé um tímabundna orkuskerðingu að ræða falla greiðslur niður að þeim tíma liðnum, nema skilað sé nýju vottorði sem sýnir áframhaldandi skerta orku.
• Sé orkuskerðing varanleg er örorkulífeyrir greiddur til 67 ára aldurs. Þá taka eftirlaun við.

• Örorkulífeyrir greiðist mánaðarlega eftir á og er útborgunardagur síðasti virki dagur mánaðar.
• Örorkulífeyrir er ekki greiddur fyrir fyrstu þrjá mánuði eftir orkuskerðingu og ekki ef orkuskerðing hefur varað skemur en sex mánuði.
• Hægt er að setja það sem skilyrði fyrir greiðslu örorkulífeyris að sjóðfélagi fari í endurhæfingu sem geti bætt heilsufar hans.

Við útgreiðslu er staðgreiðsla skatts dregin frá í samræmi við gildandi lög um skattlagningu tekna.